Қазақ халқы көрші ақысын жете түсініп, жан-жағында қоңсылас отырған жандармен әрдайым тату тұрған. Тіпті, қонатын жерін сайламас бұрын, көршісін таңдаған. Ел аузында «Алыстағы туысыңнан қасыңдағы көршің артық» деген нақыл бар. Расымен де, басыңа іс түскенде жырақтағы ағайыннан гөрі жәрдем беретін, қуанышың мен қайғыңды бөлісетін жанашыр адам ол – көршің. Сондықтан да оның орны ерекше.
Десек те, бүгінгі күнгі көршілер осындай қошеметке лайықты ма? Әрине, көпке топырақ шашудан аулақпын. Әйтсе де, бір қарын майды шірітетін бір құмалақ сияқты, көршісіне күн көрсетпейтін бір көршінің күллі елдің бетіне шіркеу болып тұрғаны жасырын емес. Оған әлеужеліде көптің талқысына түскен, 5 минуттан артық көлігін қыздырған көршісінің үстінен арызданған қоңсыластың әрекеті айқын айғақ.
Дәл осындай болмаса да көршінің көршіге деген «ерекше құрметі» Сәтбаев қаласында да орын алды. Жаңа қонысқа көшіп келіп жатқан кісі бұрынғы тұрғын қалдырып кеткен диванды есік алдына уақытша шығарып қояды. Әрине, төменгі қабаттағы тұрғын оларға ескерту жасап, диванды алып кетуді талап етеді. Қоныстанушылар оны алып тастайтындарын айтады. Алайда, арада бірер күн өтіп кетеді. Дүйсенбі күні учаскелік полиция инспекторы «көршіңіздің шағымы бойынша келдік, бір жолға ескерту жасаймыз, қайталанса, айыппұл төлейсіздер» деп кетеді. Ал, диванды бірер сағаттың ішінде қоқыс төгетін полигонға жеткізуді міндеттейді.
Әрине, тәртіпке бағыну – әркімнің борышы. Айналаңды, әсіресе өзің тұратын жерді таза ұстауға міндеттісің. Бірақ, жоғарыдағыдай мәселелерді тек заң жүзінде, құзырлы орындардың араласуымен ғана шешпей, өзара келісіп те шешуге болар еді ғой. Қазіргі жұрт тым заңшыл болып бара ма қалай?..
Сондай-ақ оқыңыз
Осы орайда ойыма мына бір әңгіме түсіп отыр. Ерте заманда бір кісі Меккеден Мәдинеге көшіп келіпті. Көршісі жайсыздау адам болып жолығады. Көшіп келген кісі таңертең далаға шықса есік алдында қоқыс төгіліп жатыр екен. Ол ләм-мим деместен қоқысты арнайы орынға апарып тастайды. Оқиға күн сайын қайталанады. Көршісі бірауыз сөз айтпастан, күндегі әдетімен оны қоқыс алаңына тасып отырады.
Бір күні таңертең далаға шықса, есік алдында қоқыс жоқ. Дереу көршісінің үйіне келеді. Ол таңғы асын енді ішкелі жатыр екен.
– Ассалаумағалейкум көрші, ден саулығыңыз жақсы ма? – дейді келген бойда.
– Шүкір, жақсымын. Жай сұрадыңыз ба?
– Бүгін далаға шықсам, есік алдына қоқыс төгілмепті. Соған қарап сізді сырқаттанып қалған жоқ па екен, барып білейінші деп кел-
ген едім, – дейді ана кісі байсалды күйде.
Сонда ғана көршісі өзінің оғаш қылығына ұялып, көршісінен кеші-
рім сұраған екен.
Әрине, бұл әшейін, аңыз әңгіме ғана. Ал, астарында үлкен тағылым жатыр.
Ізтай БЕЛГІБАЙҰЛЫ.
